Falemos de liberdade. A que os dicionarios galegos definen como a faculdade pola que se pode realizar a propia determinaci≤n, o dereito de actuar segundo os propios criterios e sen imposici≤ns doutros ou f≤ra do dominio de alguΘn.

╔ esta a situaci≤n do galego? Abonda coa propia vontade para facer uso da lingua do paφs? Ou existen impedimentos materiais, situaci≤ns de coacci≤ns ou condicionantes de calquera tipo que obstaculizan o seu libre desenvolvemento? Pode materializarse o seu uso en todos os ßmbitos? Ten a presenza necesaria para aseguralo? Podemos dispor dela en todo e para todo?

Tentaremos achegarnos a estas cuesti≤ns en relaci≤n aos principais ßmbitos da vida social, especialmente daqueles en que existen compromisos adquiridos polo Estado ou acordos alcanzados por todas as forzas polφticas en Galiza. Advertimos, para comezar, que de xeito incompleto. A exclusi≤n e as limitaci≤ns para o galego son tantas que nen terφamos espazo para entrar en todas elas.

A liberdade para o uso do noso idioma estß condicionada a se manter sempre baixo a subordinaci≤n e secundarizaci≤n respecto do espa±ol. Non Θ unha afirmaci≤n abstracta. Puidemos contrastalo con datos ao redixirmos cada un dos informes peri≤dicos solicitados ß Mesa pola Normalizaci≤n Lingⁿφstica polo ComitΘ de expertos do Consello de Europa para a Carta Europea das Linguas Rexionais ou Minorizadas ou, en 2019, do Relator especial da ONU para os dereitos da minorφas, e que foron a base inicial deste traballo.